Płyty główne w komputerze to jeden z najważniejszych elementów całego systemu. To na niej jest BIOS, który zawiaduje organizacją pracy wszystkich komponentów. Dlatego odpowiednia płyta główna to kwestia sposobu funkcjonowania komputera i jego działania. Warto więc dowiedzieć się nieco więcej o najczęstszym jej formacie – ATX.
Czym jest format ATX?
Format płyty głównej ATX pochodzi z języka angielskiego i brzmi w całości: Advanced Technology Extended. Został stworzony przez firmę Intel w 1995 roku. Była to pierwsza poważna zmiana w układzie obudowy komputera od wielu lat. ATX całkowicie zastąpił przestarzały format AT i wyparł go swoimi zaletami. Inne standardy dla małych płyt głównych (takie jak microATX, uATX i mini-ITX) zwykle były zgodne z podstawową koncepcją i dążyły jedynie do zmniejszenia rozmiaru płyty i liczby gniazd rozszerzeń.
W 2003 roku Intel ogłosił nowy standard BTX, który miał być następcą ATX. Jednak z tych planów zupełnie nic nie wyszło i dziś ATX pozostaje standardem branżowym dla większości producentów komputerów.
Najważniejsze różnice między AT, a ATX
W przypadku obudowy komputera ATX zasilacz nie jest podłączony bezpośrednio do przycisku zasilania. Pozwala to włączyć komputer na inne sposoby, jak choćby systemem Wake-on-LAN czy poprzez klawiaturę lub mysz. Niemniej jednak wiele zasilaczy ATX ma klasyczny przełącznik z przodu lub z tyłu. Gdy przełącznik jest włączony, komputer nadal zużywa energię, nawet jeśli wydaje się wyłączony. Ten tryb nazywa się „miękkim wyłączaniem” lub „czuwaniem” i służy do zdalnego włączania poprzez Wake-on-LAN. Zwykle jednak komputer włącza się za pomocą przycisku umieszczonego z przodu obudowy.
Dalsze zmiany w konstrukcji nowej płyty głównej
Wprowadzono również kilka zmian w tylnej części obudowy. Standard AT miał tylko złącze klawiatury umieszczone na płycie głównej. Inne złącza, takie jak port szeregowy lub równoległy zostały poprowadzone płaskimi kablami do pokryw poszczególnych wolnych gniazd. ATX pozwala producentom płyt głównych na umieszczenie tych złączy bezpośrednio na płycie w górnym prostokątnym obszarze.
Ich układ jest dowolny, ponieważ jest zamknięty pokrywą dostarczoną przez producenta płyty głównej. Zwykle na płycie głównej znajdują się złącza typowych wejść i wyjść dla
- klawiatury,
- myszy,
- portów USB,
- portów szeregowych i równoległych
- złącza VGA zintegrowanej karty graficznej
oraz wielu innych.
Różnice na każdym kroku
Oczywiście zmian i różnic między starą technologią a nowym formatem ATX płyty głównej jest więcej. Chodzi o to, by jak najlepiej udoskonalić współczesną technologię, by ta służyła przede wszystkim szybszemu sprzętowi. Dlatego z kolejnymi zmianami nie zmieniano już samego formatu, a karty ATX opuszczały np. złącza dla dyskietek, a pojawiały się na przykład wejścia M.2 do dysków SSD. W ten sposób ATX przetrwało przez wiele lat i dziś stanowi podstawę, którą się modernizuje, ale nie odrzuca. To mimo wszystko rzadkość w technologii komputerowej.