Na pewno wielokrotnie słyszałeś o BIOS-ie, w którym sprawdzane są różne parametry, najczęściej w momencie, gdy komputer nie działa w sposób taki, jak byś chciał, by działał. BIOS jest jednak czymś więcej, co pozwala Ci na lepsze zarządzanie komputerem oraz poznanie dokładnie jego parametrów. Jest też pierwszą rzeczą, która powinna się wyświetlić przy stawianiu systemu komputera stacjonarnego. Jak funkcjonuje BIOS i czym właściwie jest?
Czym właściwie jest BIOS?
Basic Input-Output System, czyli BIOS, wprowadza i wykorzystuje podstawowe funkcje wejścia-wyjścia dla komputerów kompatybilnych. Co to oznacza? BIOS jest tak naprawdę oprogramowaniem układowym dla komputerów osobistych. Jest używany głównie podczas uruchamiania komputera w celu inicjalizacji i konfiguracji podłączonych urządzeń sprzętowych, a następnie uruchomienia systemu operacyjnego, nad którym komputer otrzymuje wówczas dodatkową kontrolę. To niezbędne oprogramowanie komputera, które służy jego uruchomieniu na podstawie komponentów podłączonych do płyty głównej. BIOS znajduje się w jej pamięci typu flash, co umożliwia jego aktualizację.
Współczesne znaczenie BIOS-u dla komputerów stacjonarnych
Na współczesnych komputerach BIOS jest przechowywany w pamięci wielokrotnego zapisu, co pozwala na zastąpienie lub nadpisanie zawartości. Można to zrobić za pomocą specjalnego programu, zwykle dostarczanego przez producenta systemu, przechowywanego na dysku twardym lub dysku flash USB. Plik zawiera tak zwany „obraz BIOS”, w którym BIOS można zastąpić, aby wprowadzić ulepszenia oraz aby upewnić się, że nowa wersja naprawi błędy i zapewni większą wydajność lub obsługuje nowszy sprzęt. Aktualizacja BIOS-u może także służyć do naprawy uszkodzonego systemu rozruchu komputera.
Zastosowanie BIOS-u we współczesnych komputerach
Niektóre systemy operacyjne, takie jak wszystkie tzw. DOS-y, używają systemu BIOS do wykonywania większości operacji. Na te operacje składają się:
- odczytywanie z dysku,
- myszki,
- klawiatury,
- wysyłanie znaków do monitora lub drukarki,
- bootowanie sytemu
- wiele innych.
BIOS stał się zatem elementem jednoczącym szesnastobitowych systemów i znacznie uprościł pracę programistów systemów operacyjnych.
W 1986 roku wprowadzono trzydziestodwubitowy procesor Intel 80386, ale rozwój systemów operacyjnych pozostawał w tyle. Zaawansowane programy same kontrolowały sprzęt lub korzystały z przedłużaczy DOS, a rola systemu BIOS zaczęła pojawiać się już całkiem w tle. Powoli sytemu operacyjne zaczęły same komunikować się ze sprzętem i choć dziś BIOS dalej ma znaczenie dla działania komputera, a w systemach gamingowych odgrywa poważniejszą rolę, to jednak ostatecznie nie ma on już przewodniej roli jako system operacyjny w komputerze.
BIOS przyszłości?
Dziś najnowsze wersje BIOS-u oparte na technologii UEFI zaczynają zmieniać znaczenie tego systemu. Jest on wykorzystywany do rozruchu i inicjalizacji działania komputera, a resztę przejmuje system operacyjny, jednak to z poziomu BIOS-u można zmienić najważniejsze ustawienia oraz zarządzać podkręcaniem komputera i jego możliwości. Dlatego to ważne narzędzie dla programistów oraz gamerów.